ZANDTAPIJT

Het zandtapijtstrooien gebeurt in La Orotava, op het plein aan de voordeur van het gemeentehuis. Wanneer de junimaand nadert begint het te kriebelen in de noordelijke gemeente met een oppervlakte van 207 vierkante kilometer en bijna 40.000 inwoners. Dan worden er kleurprenten gemaakt met bloemen en met zand ter gelegenheid van de Corpus Christi-feesten.

Midden de negentiende eeuw waren leden van de familie Monteverde op het idee gekomen om ter ere van Corpus Christi een bloemtapijt te maken die de afbeelding van het ‘Lichaam van Christus’ moest voorstellen. Grote inspirator daarvan was Leonor del Castillo Monteverde. En ze deden wat ze dachten en maakten het eerste kunstwerk en startten zo onbewust een traditie die reeds anderhalve eeuw lang doorgaat.

Dit bloemtapijt werd aangebracht voor het woonhuis van de Monteverde’s, daar waar ook de processie t.g.v. Corpus Christi voorbij kwam, als ode aan het christelijk gebeuren. Dit idee werd al snel overgenomen door andere buurtbewoners en de buurt werd ieder jaar meer en meer versierd met bloemstukken, bloemkransen en bloemtapijten.  

Pas later, veel later, werden de zandtapijten toegevoegd, als meerwaarde van het evenement. Met zand van de Teide werden op de ‘Plaza del Ayuntamiento’ van La Orotava in 1919 kleurige tapijten uitgestrooid die tot op vandaag jaarlijks worden heraangelegd en die wereldvermaard zijn.

In 2009 regende het bij de voorbereidingen, hetgeen geleden was van 1942, en toch ging men door. Voor de bloementapijten was dit een opstekertje, voor de zandtapijten was dat een bijna-ramp … Onder parasols en regenschermen, onder dekzeilen en andere overkoepelende attributen werd de realisatie dapper en met succes voltooid.

Om een zandtapijt te leggen moet je niet alleen een hoogbegaafde zandstrooier zijn, je moet ook ontwerper, bergbeklimmer en kleurenzoeker zijn. Het zand is ‘naturel’ en buiten een reiniging heeft dit zand geen enkele chemische of mechanische bewerking ondergaan. Het zand komt van de Teide en is daar te vinden in 17 verschillende natuurlijke kleuren. Om het grootste tapijt te leggen heb je onvoorstelbaar veel kleurenzand nodig en het verzamelen op zich is reeds een hele opgave.

Om het zand te kunnen gebruiken moet de eilandregering de toelating geven om deze grondstof uit haar biotoop weg te nemen. Na anderhalve maand voorbereiding, en precies één dag tentoongesteld, wordt het vernietigd door de passage van de processie t.g.v. Corpus Christi. 

De realisatie van het grootste vergankelijke kunstwerk ter wereld staat sinds 2006 ononderbroken vermeld in het Guinness Book of Records, het is tevens een van de grootste evenement van Tenerife. Het zandtapijt is 900 m² groot en wordt in anderhalve maand aangelegd door 20 alfombristas. Iedere tapijtlegger strooit op deze manier onvermoeid 45 m² Teidezand uit.
In 2016 was missionarisschap het centrale thema en uit het ontwerp blijkt al duidelijk dat barmhartigheid daar heel nauw mee samenhangt. Het ontwerp is geconcipieerd uit een mix van klassieke en moderne taferelen. In het klassieke deel vindt men “De terugkeer van de verloren zoon”, ontworpen door de Spaanse schilder Bartolomé Esteban Murillo, centraal terug als thema. Het moderne deel van het tapijt zit in de zijkanten. Links zien we zuster Angélique Namaika die helpt bij het onderwijzen. Rechts staat een scène afgebeeld van anonieme vluchtelingen. In het smalle verticale tapijt dat erachter ligt kunnen we een glimp opvangen van Paus Franciscus die een deur opent voor de vluchtelingen.
In 2017 bestaat de huidige Asociación de Alfombristas van La Orotava 25 jaar. Het zandstrooien is reeds 170 een gebruik. Ook dit jaar bestaat het zandtapijt uit een collage van verschillen godsdienstige taferelen die 900 vierkante meter groot is en waarvoor er 1.300 kilogram gekleurd zand vanuit Las Cañadas werd aangevoerd.

UPDATE – mei 2018
Het hoofdthema van het zandtapijt 2018 is aan de jeugd gewijd maar heeft tegelijkertijd ook een hoogstaand sociaal karakter dat de hele samenleving aangaat. Er zijn veel immigranten en vluchtelingen, waaronder veel jonge mensen. Maar bovenal wil men dit jaar de aandacht vestigen op de mishandeling van vrouwen.
Het tapijt wil mensen bewust maken hoe ze moeten handelen om mensen in nood te helpen, om te onderwijzen en te zorgen voor gelijkheid en respect, en voor de rechten van alle mensen.

Het centrale wandtapijt haalt de inspiratie uit een religieus schilderij van de hedendaagse Afrikaans-Amerikaanse schilder Thomas Blackshear, wiens werk ‘Forgiven’ heet. Op de voorgrond staat het beeld van een geknielde man die berouw toont.

Het tapijt zal volledig klaar zijn op 7 juni 2018. Ondertussen kun je de opbouw gaan bekijken van de verschillende tapijtonderdelen die door de groep Artearena precieus worden neergelegd.
Het gigantische zandtapijt kadert in de feesten onder de naam Fiestas patronales de La Orotava die doorgaan van 15 mei tot en met 10 juni 2018.

UPDATE – mei 2019

Het Corpus Christi-tapijt 2019 is een eerbetoon aan het eerste wandtapijt uit 1919 en wordt een bijna-reproductie van het eerste tapijt dat met Teidezand werd gestrooid.
Verantwoordelijke Domingo González Expósito benadrukte dat het ontwerp, ter gelegenheid van de honderdste verjaardag dit jaar, nog meer revolutionair zal zijn op het gebied van design en materialen. Het motto is en blijft door de eeuwen heen het ‘Woord van God’. Om dit feit te herdenken zal het zandtapijt, zoals in 1919, één aansluitende afbeelding voorstellen, net zoals het 100 jaar geleden ook was. De zijafbeeldingen die we reeds jaren gewoon zijn in deze reeks zullen we dit jaar even moeten missen.

Dit tapijt zal bijna 1.000 vierkante meter van het plein vullen. Het natuurlijke zand komt zoals steeds vanaf het natuurpark Las Cañadas en de Teide, maar bij deze gelegenheid zullen ook nog andere elementen worden geïntroduceerd, zoals deze die honderd jaar geleden door de meester-tapijtmaker Felipe Machado werden gebruikt.

Het tapijt is ingedeeld in drie secties. De eerste, in de vorm van een driehoek, waar het religieus-sociale motief te zien is; de tweede, in de vorm van een rechthoek achter de driehoek, zal een eerbetoon brengen aan het eerste tapijt uit 1919, en de derde zal worden gevormd door de krans van bloemen op de top, op het crèmekleurige oppervlak van de onderkant en op twee laterale ruimtes.
De grote driehoek symboliseert de figuur van Jezus die predikt met de mensen om zich heen. De heilige Franciscus van Assisi wordt uitgestrooid als herdenking van de 500ste verjaardag van de aankomst van de Franciscanen in La Orotava en de oprichting van het Convento de San Lorenzo. Het kind dat om hulp vraagt staat symbool voor al diegenen die humanitaire hulp en steun nodig hebben in de wereld.

Het tapijt op de Plaza del Ayuntamiento in La Orotava is samen met het bloemtapijt in Brussel, de grootste tentoonstelling ter wereld van de meest kortstondige kunst. Het kan bewonderd worden tijdens de dag vóór de viering van Infraoctava del Corpus en de dag zelf, die dit jaar op 23 juni zal plaatsvinden.