Paniek onder de toeristen, hoerageroep door alles en iedereen die bezorgd is om de natuur. Er hangen zware wolken boven het zuiden van het eiland en mogelijks valt er regen. Na een lange en hete zomer staat het eiland droog en snakt het land in de winterperiode naar vocht. De wolken die je waarneemt kondigen een onstabiele periode aan, met mogelijks neerslag in het zuiden, maar ook in het noorden, daar kregen ze eerder al een emmer water over zich heen.
Het gebeurt soms dat wolken die in het noorden voorkomen doortrekken naar het zuiden van Tenerife.
In de zomer moeten we de oorzaak zoeken in de meteorologische stroming, in de dagelijkse gang en vooral in het verschil van de wind per hoogte. Bij warm weer wordt vochtige oceaanlucht aangezogen, lucht die boven het land opgewarmd wordt en daardoor gaat stijgen. Door de opwaartse beweging koelt de lucht af en ontstaan er wolken door de condensatie van het aanwezige vocht dat uit de oceaan komt.
Deze stratocumuluswolken zie je normaal in het noorden aan land komen als een wolkenzee en daarvoor is de noordoostpassaat verantwoordelijk. De lokale bevolking heeft het hier spreekwoordelijk over een mar de nubes. De passaatwind zorgt er ook voor dat deze wolken zich, over het eiland heen, in zuidelijke richting verder kunnen verspreiden. In die situatie heb je vaak in de ochtend en het begin van de middag nog de meeste kans op zon. Daarna komt de bewolking het zonnebad verstoren.
De zuidelijke wind ontstaat door de temperatuurverschillen boven water en land. In Tenerife is het overdag steeds warmer boven land dan boven water, waardoor boven land een lagere druk heerst dan boven zee en er op deze manier een stroming van zee naar land op gang komt. Ook in Nederland en België kennen we deze zeebries gedurende de zomer heel goed.
Wanneer ‘s avonds de temperaturen boven land sneller dalen dan boven de zee stopt de zeewind en ontstaat er soms een aflandige wind, ook landwind of bergbries genoemd. De wolkenvorming wordt dan stopgezet en alleen de aanwezige bewolking handhaaft zich nog even maar lost daarna vaak grotendeels op.
Maar niet alle wolken worden gevormd door deze kenmerken. Je kunt ervan uitgaan dat de windrichting uit het (noord)noordoosten een normaal gegeven is en van het ogenblik dat een andere hoek wordt gekozen wordt het weer door elkaar gegooid en wordt het zuiden overvallen door abnormaal veel bewolking, waar ook soms wat regen in zit.
Gebaseerd op de algemene circulatie op aarde, de grote motor achter het weer en het klimaat, staat de Canarische archipel ongeveer 90% van het jaar onder invloed van de subtropische hogedrukgordel die tussen de Caraïben en Marokko gelegen is en zorgt voor stabiel en zonnig weer. Een zwaartepunt is vaak te vinden bij de noordelijker gelegen Azoren waardoor men zich op de Canarische Eilanden aan de zuidoostflank bevindt van deze hogedrukgordel waarbij grootschalige daling van lucht vanaf grote hoogte dan het gevolg is.
De daling van lucht resulteert in een verwarming ervan naarmate deze lager komt.
Deze opwarming zorgt tegelijkertijd voor het langzaam uitdrogen van de lucht waardoor bewolking zeker boven de +/- 1.500 m geen enkele kans krijgt. De warme luchtlaag boven de 1.500 m noemen we een inversie en ligt als een deksel op een pan zodat alle opstijgende lucht daaronder gevangen blijft.
Voor het ontstaan van buienwolken hebben we een langer verticaal traject nodig waarin lucht kan blijven stijgen en afkoelen. De opstijgende luchtbellen blijven warmer dan de omgevingstemperatuur, blijven zodoende lichter en blijven dus stijgen. Zo kunnen immense wolkentorens ontstaan die zich pas op 8 km of hoger ontwikkelen tot onweerswolken met een karakteristiek aambeeld, ook cumulonimbus genoemd.
Op de Canarische Eilanden is het meestal onstabiel tussen het aardoppervlak en 1.500 meter hoogte. Er kunnen zich stapelende cumuluswolken vormen die hooguit een middelmatig aanzien krijgen. De bui blijft dan uit omdat de opstijgende lucht niet verder komt door de inversielaag. Gevolg: de cumulussen spreiden zich in de loop van de dag weer uit als stratocumulussen, de wolken die we vaak rond de eilanden zien.
Dat normale patroon wordt enkele dagen van het jaar verstoord door een depressie die tot de archipel weet door te dringen en zeker wanneer koude lucht bovenin wordt aangevoerd. De inversie wordt tijdelijk opgeruimd en de lucht kan gemakkelijk verder stijgen. Buien zijn dan het gevolg. Soms licht maar soms ook heel zware die soms 2 dagen kunnen aanhouden!
Op 11 december 2013 was dit het geval. Zware overstromingen teisterden het mooie eiland. Op Tenerife komt gemiddeld 1 onweersdag per jaar voor. Buien ietsje vaker …!
We kunnen kort afsluiten: buien … weinig, maar als ze vallen kunnen ze heel hevig zijn!
Illustratie en tekstinbreng: Mario Egthuijsen
Weer wat bijgeleerd (y)