Tenerife en bij uitbreiding de Canarische Eilanden, Europa en de hele wereld ligt wakker van de opwarming van de aarde. Als het peil van de oceanen stijgt, dan lopen de kustgebieden onder water. Een eiland wordt geraakt in het kwadraat omdat een eiland afgeboord is met kustgebieden en aldus aangevallen wordt langs alle kanten.
Dit artikel is van de hand van Erik VAN DENSTORME en belangt ons allemaal aan, waar je ook aanwezig bent op deze blauwe knikker, ook op Tenerife.
Het probleem
In de lucht die wij inademen zitten buiten zuurstof en stikstof ook nog andere gassen. Sommige daarvan worden broeikasgassen genoemd. Koolstofdioxide (CO2) is er een van, maar ook methaan en ozon maken deel uit van het inadempalet. Deze gassen vormen een dak boven onze hoofden en is best vergelijkbaar met een serre. De zon straalt door het glas heen, maar de opgewekte warmte blijft onder het dak hangen. Ook wij ademen CO2 uit, dat is niet het probleem. Bomen en planten nemen het op en zo geraakt het tenslotte onder de grond. Overvloedig verbranden van koolwaterstoffen, zoals steen- en bruinkool, van petroleumderivaten, zoals olie en gas, geven op lange termijn wel problemen. Dat deden we de laatste twee eeuwen zo snel dat we alle CO2 naar boven pompten, die sinds miljoenen jaren onder de grond zit.
Is dat nu onze schuld?
Toch voor een groot deel. De meeste wetenschappers zijn het erover eens. Een heel kleine groep spartelt tegen, of is omgekocht. Maar ze roepen hard en krijgen daarom te veel aandacht. Akkoord, er waren nog wel ijstijden en hetere periodes, maar die volgden elkaar niet zo snel op. Hoe meer aardbewoners, hoe meer uitstoot van CO2. De gemiddelde Belg stoot jaarlijks 8 ton uit. China zorgde in 2017 voor 9.839 miljoen ton. Maar de Chinezen zijn natuurlijk wel met heel veel.
De opwarming moet onder de 2 graden blijven.
In Parijs (2015) spraken 195 landen af om tegen 2100 de temperatuur met minder dan 2°C en nog liever 1,5°C te laten stijgen, maar een aantal landen en ook Trump stapte uit het akkoord. De gemaakte plannen gaan dus niet door. Bij een opwarming van 1,5 °C krijgen we meer hittegolven, droogtes en extreme neerslag. Het poolijs zal smelten en de oceanen zullen stijgen. Lange tijd hielden klimaatwetenschappers rekening met een stijging van het zeewater met 80 cm tegen het einde van de eeuw, nu rekenen ze op 2 meter. Koraalriffen krijgen het moeilijk. Vanaf 2°C wordt alles nog heftiger. De ijskappen smelten in ijltempo, in Azië krijgen we overstromingen en in Afrika en het Midden-Oosten komt extreme droogte. Zuid-Europa wordt nog droger dan vandaag, met risico op verwoestijning. Rivieren in het noorden zullen overstromen.
Dat zorgt toch ook voor een aangenamer klimaat in Europa, denk je dan. Ja, dan kunnen we wijn maken in België. En de Finnen kunnen graan telen in plaats van alleen naaldbomen te planten. Goed, maar dat weegt niet op tegen al de rest.
Maar hoe zeker zijn al die voorspellingen?
Daarvoor gebruiken klimaatwetenschappers modellen. Die moeten regelmatig bijgesteld worden. De meeste modellen hebben het smelten van de ijskap onderschat. Het IPCC (Intergouvernmental Panel on Climate Change) bundelt alle modellen waarover een grote of vrij grote consensus bestaat. Momenteel zitten we op het meest pessimistische traject met een gemiddelde opwarming van 4 graden (of 5,4°C ) op het einde van de eeuw. We moeten 7 keer beter ons best doen om onder de 2 graden te blijven. Dat was de afspraak in Parijs. Op deze manier mogen we maximum 500 miljard ton CO2 uitstoten. We kunnen ook proberen de CO2 op te vangen en op te slaan. Maar dat kost vandaag nog heel veel geld.
Is de overbevolking niet het echte probleem?
Dat klopt. Maar het rijkste deel van de wereld met de minste kinderen zorgt voor de meeste uitstoot van broeikasgassen. Dus tegen de rest zeggen dat ze beter wat minder kinderen krijgen is te gemakkelijk.
Kan het kleine België iets doen?
Bij ons zorgen vooral de industrie (26%), de energieproductie (22%), het verkeer (24%) en de huishoudens (16%) vooral voor uitstoot. Wij kunnen hooguit zorgen voor een koude druppel in een warme CO2-oceaan. Maar onze inspanningen moeten toekomstige boetes vermijden en de vergroening kan voor nieuwe jobs en groei zorgen. We hebben wel ons best al gedaan, maar in 2050 moeten we zo goed als koolstofvrij zijn en dat halen we niet. In ons land zijn ook 4 ministers bevoegd voor de globale materie. Die kijken naar elkaar. Vlaanderen wil bijvoorbeeld rekeningrijden, maar Wallonië niet. En Wallonië zegt dat Vlaanderen op de rem gaat staan door de havens, die veel geld opbrengen maar ook veel vervuilen.
Koolstofvrij worden, wat gaat dat kosten?
Veel geld. België rekent op 44,3 miljard per jaar of 11,4 miljard meer dan we vandaag investeren. Maar het zou ook een economische groei van 2% en 80.000 extra jobs opleveren. Hoeveel niets doen kost is moeilijker te berekenen. De klimaatschade zou dan wereldwijd kunnen oplopen tot 60.700 miljard. De E.U. denkt dat tegen 2050, bij stijging van 1,5 graden, 345.000 Europeanen in de problemen kunnen komen door overstromingen van rivieren en kustgebieden. Mogelijk komen er 142 miljoen klimaatvluchtelingen.
Dan maar een CO2 taks?
Een CO2-taks moet helpen. Op alle uitstoot moet een taks komen, terwijl dat nu alleen geldt voor de grote industrie en de elektriciteitsproducenten. Dat moet ons bewust maken om ecologische keuzes te maken. Elektrische wagens zijn in, maar ook die oplossing is niet vanzelfsprekend. China is koploper voor elektrische wagens maar het land draait nog te veel op steenkool om groene elektriciteit op te wekken. Dus is de impact gering. Maar toch moeten er minder auto’s met verbrandingsmotoren komen. En ook de verwarming van onze gebouwen met gas en stookolie vormt een probleem.
Mogen we nog vliegen?
Ik blijf alvast naar de Canarische Eilanden vliegen. Maar tot nu is er geen taks op vliegtuigbrandstof. Dat is het gevolg van een verdrag uit 1944, om de luchtvaart te stimuleren. Dat hoeft vandaag niet meer. De luchtvaart zorgt wereldwijd voor 2,5 à 3% voor CO2-uitstoot. Alleen met een wagen naar Zuid-Frankrijk rijden is schadelijker dan er heen te vliegen. Maar heeft het zin om van Brussel naar pakweg Amsterdam, Parijs of Londen te vliegen? Minister Marghem stapte mee in een klimaatbetoging en vloog daarna met een privéjet naar de klimaattop in Polen.
En vlees eten?
Bij de vleesproductie komen veel broeikasgassen vrij. De koeien boeren en laten winden en dat brengt het nog schadelijker methaangas in de lucht. Alle veeteelt bannen is onrealistisch. De landbouw zou tegen 2050 de emissies met 50% moeten verminderen. Dat betekent het halveren van de veestapel. Dan blijven er in Vlaanderen nog altijd 650.000 koeien, 3 miljoen varkens en 10 miljoen kippen rondlopen. Onze vleesconsumptie is al goed gedaald sinds 2008, maar daar moet nog eens de helft af.
Moeten we bossen planten?
Een goed idee, maar laat vooral staan wat er al staat. Eén hectare bos kan 7 tot 12 ton CO2 uit de lucht halen. En bossen zorgen voor regen. Om alle CO2 op te vangen, hebben we een bos nodig dat 7 keer zo groot is als Vlaanderen zelf. Onmogelijk!
Dan maar kernenergie.
Zonder kernproductie is energie duurder dan met. De centrales mogen dan wel niet constant uitvallen. Maar ze blijven gevaarlijk en wat met het kernafval? Een veilige opslagplaats is er niet. Zelfs het plan om het afval 200 meter onder de Boomse kleilaag te stoppen, voldoet niet.
Zonnepanelen en windmolens leveren 12% à 13% van het Belgische elektriciteitsverbruik (zonder warmte). Tegen 2030 mikt België op 18.3%. Europa vraagt 32%, dus we zijn er nog niet. Maar veel zon hebben we niet. Waarom niet de woestijnen vol zonnepanelen zetten?
Die hoop is snel gaan vliegen. Het transport van de opgewekte stroom naar Europa is te duur. Maar mogelijk vindt men daarvoor wel een oplossing.
Haal die CO2 toch gewoon uit de lucht!
Dat kan, maar daar gaan we weer: de prijs. De technologie is op vandaag te duur. Maar het IPCC gelooft dat het kan. Moeten we het niet gewoon opgeven: het is toch te laat?
Neen, het kan nog. Gelukkig helpen de fysica en de natuurkunde. Ook knappe geo-ingenieurs zoeken oplossingen om de aarde minder zonnestralen te laten absorberen.
Maar de politieke kaarten liggen niet goed. Veel politici staan op de rem i.p.v. op het gaspedaal om te investeren. De naakte cijfers tonen dat de broeikasgassen vorig jaar met 2.7% is gestegen.
We moeten ons ook aanpassen en onze economie klimaatbestendig maken. Er is nog een lange weg te gaan.
Erik VAN DENSTORME, auteur van het boek ‘De Canarische Eilanden, een onfortuinlijke geschiedenis’
Geïnteresseerd in Tenerife? Word dan lid van de grootste Tenerife-familie!
Abonneer u op onze nieuwsbrief en blijf steeds op de hoogte van het nieuws op Tenerife.
Vul hieronder uw voornaam en een geldig e-mailadres in. Klik daarna op Abonneren.
