Ik spreid mijn bedje op de duplex en ga naar de ‘vallende sterren’ kijken, tussen 16 en 25 april 2020. De Lyriden komen voorbij en deze passage wil ik elk jaar opnieuw zien. Er passeren per jaar een aantal kometen de revue maar deze ‘vuurstoker’ is toch speciaal. Het is een van de oudste meteorenzwermen die we kennen. De eerste geregistreerde waarnemingen gaan terug tot meer dan 2600 jaar geleden. Komeet C/1861 G1, de komeet van Thatcher is de oorzaak van de meteorenzwerm der Lyriden.
Sterren kijken doe je best in een duistere onbezoedelde omgeving, zo is er minder contrast tussen de lichtsterkte op de plaats waar je je bevindt en de donkere ruimte in het heelal. De Canarische archipel is meteen ook een uitgelezen plaats om optimaal de ruimte in te kijken door een pure en onbezoedelde atmosfeer. Daardoor is het zicht naar boven helemaal optimaal waardoor sterren, planeten en kometen scherper waarneembaar zijn.
Ik heb bij mijn opvoeding meegekregen dat ik een wens moet doen telkens ik een vallende ster zie. Decennia later, na jaren van observatie en na het zien van duizenden vallende dinges en het verzinnen van evenveel wensen weet ik echt niet meer wat ik verwachten moet. Trouwens, mijn wensen zijn nooit uitgekomen. Lag dat aan de hoge verwachtingsgraad of aan de onmogelijkheid van de wens om uit te komen, ik weet het niet. Wat ik wel weet is dat deze niche van mijn opvoeding niet aan mijn wensen heeft voldaan. Vertel dit alstublieft niet verder aan uw kinderen en kleinkinderen; vallende sterren en wensen gaan absoluut niet samen … maar laat hen in de waan. Ze ontdekken het later ook wel.
In de volksmond noemen we dit fenomeen vallende sterren, in werkelijkheid gaat het niet om sterren die vallen, maar om minuscule stukjes steen en gruis die onder hoge snelheden de aardatmosfeer binnenkomen en op ongeveer 80 tot 120 km hoogte verdampen. Een meteorenzwerm is een verzameling van meteoren die rond hetzelfde tijdstip en in hetzelfde gebied aan de hemel zichtbaar zijn. De meteoren lijken dan wel uit één punt aan de hemel te komen; dat punt noemen we de radiant. Deze beweging van een ‘vallende ster’ wordt dan weer veroorzaakt door zowel de beweging van de meteoren zelf als door de baansnelheid van de aarde.
Ze komen ieder jaar rond dezelfde datum voor, doordat de aarde in haar baan om de zon door een wolk met stof en gruis beweegt, die achtergelaten werd door een komeet. Deze stof- en gruisdeeltjes worden meteorieten genoemd en worden opgeveegd door onze atmosfeer. Ze verbranden doordat ze onze dampkring binnenvliegen door de wrijving met de lucht, zegt men …
De flits die we waarnemen is het oplichten van de atmosfeer door de verhitting als gevolg van de compressie van de lucht vóór het snel bewegende stukje steengruis. Dit is niet het gloeien van het deeltje zelf, zoals verkeerdelijk wordt voorgesteld.
De meteoren zijn snel en helder; soms kun je echte vuurbollen waarnemen. Er is echter een maar … het is dan reeds volop dag en net in deze hoek komt de zon op. Je begrijpt mij wel.
Het beste moment om de Lyriden waar te nemen is op 22 april 2020 vanaf 21.00 uur CAN en dan kijk je best naar de horizon in noordoostelijke richting wanneer het sterrenbeeld Lyra aan de hemel verschijnt. Er kunnen tot honderd meteoren per uur waargenomen worden op Tenerife, in de Lage Landen zijn dit er maximaal een twintigtal.
De snelheid van de meteoren van de Lyriden is gemiddeld 49 km/sec, of +/-176.400 km/h! Meteoren waarnemen kan zonder speciale instrumenten. Wanneer er geen bewolking is volstaat het blote oog, een ligstoel en voldoende warme (!) kleding.
De maan staat ideaal (1%) en zorgt voor een duistere kijk in het heelal voor iedereen die op dat moment de ‘vallende sterren’ wil aanschouwen. Er is geen lichtpollutie, als je in een donker hoekje kruipt. Dan alleen zullen de meteoren zichtbaar zijn.
Foto: hemel.waarnemen.com
Thanks. Interessante info.