Na ieder middagmaal altijd weer moe worden. Iedereen kent het gevoel dat na een smakelijke lunch de kop opsteekt. Een ‘ram’ wordt in Vlaanderen wel eens gezegd, Nederlanders hebben het over een ‘dipje’. De oorzaak is te zoeken achter een aantal processen waarmee het lichaam op het voedsel reageert. Niet erg, niet gevaarlijk, maar erg vervelend als je na de maaltijd een meeting moet bijwonen en nauwelijks de ogen kan openhouden.
Op Wikipedia lezen wij dat ‘een siësta een middagdutje is, vaak genomen na de lunch en wanneer de zon naar haar hoogste positie klimt. Eertijds een veel voorkomende traditie in warme landen, heden ten dage wordt dit fenomeen enkel nog in Spanje in ere gehouden; het woord wordt dan ook exclusief met dat land in verband gebracht’.
De manier van leven heeft daar iets mee te maken en vooral het geleefde uurrooster is grote oorzaak van het middagdutje. Hoe meer je naar het zuiden trekt hoe langer de dag duurt want zuiderlingen beleven een dag anders dan noorderlingen. Ze staan niet per se later op maar ze gaan vooral veel later slapen. Dat impliceert dat hun dag langer duurt en dát is de oorzaak van het dipje even na de middag. Veel bedrijven willen en kunnen ook niet van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat openblijven en daarom worden veel winkels gesloten en neemt het personeel una pausa of een siestita. Doorgaans blijven veel winkels dicht tussen 14 en 17 uur in de zomermaanden. Supermarkten, winkelketens en horecagelegenheden blijven dan wel weer open gedurende de heetste uren van de dag.
Twee mogelijkheden
Op de Canarische Eilanden is dit gegeven ook nog in gebruik, in mindere mate dan vroeger omdat er druk is vanuit de regering en vooral vanuit de Europese Unie. Het beroemdste woord in alle Spaansprekende landen, na mañana is siesta. Het woord wordt in het Nederlands met trema op de ‘e’ geschreven, in het Spaans houdt men het eenvoudiger; alle letters worden afzonderlijk uitgesproken. Vandaar S i-e s-t-a.
Etymologisch zijn er twee mogelijke verklaringen. Enerzijds wordt verwezen naar het Latijnse sessitare, sedere, sessum wat verwijst naar ‘zitten’ en naar ‘om te zitten’. Anderzijds is er een mogelijke verklaring te vinden in de uitleg van ‘sexta’ (hora) of de vingerwijzing naar ‘het zesde’ (uur) na zonsopgang. Bij het zesde uur blijft men binnen en wacht men comfortabel thuis tot de grootste warmte is verdwenen.
Goede avond in het Spaans?
Een dutje doen brengt een gevoel van kalmte en rust midden de drukte van het dagelijkse bezig zijn. Het is wetenschappelijk bewezen dat een tukje van 15 à 30 minuten na het middagmaal gezond en verantwoord is. Dat hebben Canarios even te letterlijk genomen; zij verdwijnen net iets langer naar dromenland.
Voor de toeristen is dit dan weer een bron van ergernis. Het zal je maar overkomen dat je in de namiddag voor een gesloten winkeldeur staat en noodgedwongen moet terugkeren. Residenten hebben daar minder moeite mee omdat ze zelf meedraaien in deze routinematige gewoonte.
Dit gegeven is even illustratief als de definitie van buenas tardes; dit is de namiddagbegroeting en deze wordt gebruikt tot het donker wordt. Dan zegt men buenas noches, want een goede avond kennen ze niet in Spanje. Zou dit toch iets te maken hebben met de siësta-traditie?
Niet voor iedereen
We mogen echter niet overdrijven, niet iedereen kan en mag zich onderdompelen in een roes van middagrust; veel mensen hebben een kantoorbaan en deze categorie moet de siëstaroes overwinnen of anders, uitzweten. Er hangen nu overal airco’s, de warmtelast is minder geworden en bij een normale klimaatregeling valt men minder snel in inactiviteit.
Ook de transportsector kan niet ophouden mobiel te zijn van twee tot vijf, dat zou een regelrechte financiële ramp betekenen voor werkgever en werknemer. Ook de horeca kan haar klanten niet hulpeloos achterlaten. En zo zijn er nog een aantal beroepsgroepen meer; denk maar aan hulpdiensten, rust- en verzorgingstehuizen, eerste hulp- en verpleegeenheden, …
Siesta verdwijnt
Wat het ook moge wezen; een mythe of een werkelijkheid, wanneer je geconfronteerd wordt met een siëstasituatie dan loopt je eigen West-Europese organisatie gevaar of de dienstregeling helemaal in het honderd. Denk maar eens na hoeveel buitenlandse firma’s handeldrijven met bedrijven in Spanje. Je mag erop wedden dat er met zekerheid organisatorische problemen opduiken. En op de Canarische Eilanden is het net iets erger want op deze locatie loopt het uurwerk ook nog een uur achter.
Iedereen begrijpt en weet dat de siesta moet verdwijnen, vroeg of laat. Ook de bestuurlijke overheid wil komaf maken met het populaire middagslaapje. De ex-premier van Spanje, Mariano Rajoy, wilde de Spaanse uurregeling beter afstellen met de Europese werkuren. Dit was niet voor het eerst. In 2013 was er al een dialoog omtrent deze kwestie maar duistere krachten hebben dit sensibel thema terug in een donker hoekje geplaatst. En slapende honden maak je best niet wakker.
Enquête
Eerder, in 2009, werd een enquête gehouden bij 3.000 Spanjaarden en bij het uitlezen van de resultaten is men tot een vrij ontnuchterende vaststelling gekomen.
De cijfers verklaren alles; 16,2% van de Spanjaarden doet elke dag een siësta en 22% geeft toe nu en dan een middagslaapje te doen. Slechts 3,2% doet een tukje in het weekend en 58,6% neemt nooit tijd voor een schoonheidsslaapje. Verrassend hé, dat de Spanjaarden in het weekend veel minder door de warmte overvallen worden. Of men gaat de afkoeling buitenshuis zoeken!
In 1998 hield El País een gelijkaardige rondvraag en daaruit bleek dat 23,8% van alle Spanjaarden ’s middags even de ogen sluit. Men werpe geen steen naar de Spanjolen; volgens een onderzoek in 2009 door het Pew Research Institute bleek dat 34% van de Amerikanen een dutje doet en de Hispanics ‘slechts’ 33%. Zo zie je maar.
Siesta of mañana
Als ik mag meebeslissen over het al dan niet behouden van traditionele en diepgewortelde gebruiken dan mag siesta gewoon blijven bestaan en dan kies ik voor het verdwijnen van het ergerlijke woord mañana, wat in vele gevallen niet ‘morgen’ betekent, maar wel, alles wat vandaag niet meer kan uitgevoerd worden.
Geïnteresseerd in Tenerife? Word dan lid van de grootste Tenerife-familie!
Abonneer u op onze nieuwsbrief en blijf steeds op de hoogte van het nieuws op Tenerife.
Vul hieronder uw voornaam en een geldig e-mailadres in. Klik op Abonneren.
