Wij zijn met zijn allen geboeid door het weer en het weerverloop op en rond Tenerife en bij uitbreiding over de Canarische Eilanden en daarom lezen wij gretig alle publicaties die over het weer handelen in dit subtropische gebied. Het artikel van Delia Gutiérrez Rubio op de blog van Aemet, het officieel meteo-orgaan van Spanje, trok onze aandacht en boeide ons, vooral omdat het een wetenschappelijk artikel betrof.
Een vraag die veel over de lippen gaat werd daardoor bijzonder vakkundig beantwoord. Het zomert volop, ook in de andere jaargetijden en plots verschijnt uit het niets een koudegolf. Deze temperatuurschommelingen worden door meteorologen nauwlettend in de gaten gehouden op de hoogte die overeenkomt met het drukvlak van 850 hPa. Dit noemen ze de temperatuurs- en geopotentiaalverwachting bij 850 hPa.
Verticale luchtbewegingen
Voor alle duidelijkheid, deze weerssituatie is momenteel niet aan de orde. Aanzie dit artikel als uitleg van een meteorologisch gegeven dat ons steeds kan overvallen.
Meteorologische diensten verwijzen naar de situatie van de atmosfeer bij een constant drukniveau van 850 hPa. In de meteorologie spreken we het eerder over drukniveaus – ook standaarddrukvlakken genoemd – dan over hoogtes. Op deze vlakken bekijkt men hoe anders het weer is dan op de standaardatmosfeer (1013 hPa). Op deze manier wordt er gebruik gemaakt van de standdaarddrukvlakken van 1000, 850, 700, 500, 400, 300, 250, 200 en 100 hPa om de verticale luchtbewegingen waar te nemen.
Dalende lucht wordt de lucht warmer en zet uit, stijgende lucht wordt afgekoeld en krimpt. We weten dat de lucht onder normale omstandigheden afneemt met 0,6 °C. per 100 stijgende meters of, snel gerekend 6 °C. per 1.000 meter.
De temperatuur neemt af met de hoogte en wel met ca. 0.6 graden per 100 m.
Terug naar het niveau want daar is het om te doen. Het drukvlak van 850 hPa ligt relatief dicht bij het aardoppervlak, ongeveer 1500 m boven de zeespiegel. Om het nauwkeurige overeenkomstige niveau in elk punt van de kaart te kennen, moeten wij de isohypsen kennen. Dit zijn hoogtelijnen op een kaart die punten met gelijke hoogte boven zeeniveau met elkaar verbindt.
DANA
Hierboven staat een afbeelding waarin een koudeput – in het Spaans spreken we over een DANA (depresión aislada en niveles altos) – afzakt tot aan de Canarische archipel.
Aan de hand van de kleurenreferenties kun je de temperatuur aflezen.
We zien duidelijk de zwarte lijnen, de isohypsen. Elk heeft een bordje dat de hoogte in meters ten opzichte van het geopotentiaal-oppervlak aangeeft. Op de afbeelding zien we duidelijk dat het 850 hPa-vlak boven de Azoren zich op ongeveer 1400 m boven de zeespiegel bevindt.
Als we naar de temperaturen kijken, zien we een temperatuurbereik van 22 °C in West-Afrika tot -10 °C in poolgebieden. En in Spanje? Als we de figuur dichter bekijken, zien we dat de temperatuur ongeveer 15 °C bedraagt boven de Middellandse Zee en tot ongeveer 4 °C in het uiterste westen van het schiereiland. We zien duidelijk een koude-irruptie van maritieme polaire oorsprong die ons nadert vanaf het noorden.
Botsing
De koude polaire lucht zal op hoogte botsen met de warme subtropische luchtmassa in het zuiden en zal op dat ogenblik onstabiliteit genereren.
We herinneren u eraan dat we het hier hebben over verwachte temperaturen op het niveau van 850 hPa, en niet van de temperaturen aan de oppervlakte.
Als zich dit voordoet in de nazomer weten we dat de herfst in aantocht is. Gelukkig blijven de temperaturen zomers en kunnen we heerlijk genieten van een groot en divers aanbod op Tenerife.
Dit artikel heeft in wezen niets te maken met de tropische depressie – die is ontstaan als een tropische storm en de naam Hermine kreeg toegewezen – die over de Canarische Eilanden trok in de nazomer van 2022.
