Op 23 juni, de vooravond van de feestdag van patroonheilige San Juan, staat Tenerife in brand. Overal in las cumbres en op las playas stijgt rook omhoog, alle kleurentinten tussen wit en zwart reiken naar de hemel. Op de stranden maakt men propere vuren, om het aangenaam te houden. San Juan wordt aangestoken, La noche de San Juan of La Vispera de San Juan zijn de feestelijkheden op de vooravond van de feestdag van Johannes de Doper.
In Los Cristianos start rond middernacht een ommegang met het beeld van San Juan waar het beeld even in het heldere water van de oceaan wordt gedompeld terwijl er alom wordt geroepen ¡Viva San Juan, vivaa …! Daarna barst er een groot volksfeest los. Maar ook in andere gemeenten wordt groeit dit evenement uit tot een waar volksfeest, zoals bijvoorbeeld in Puerto de la Cruz, Punta del Hidalgo, Guía de Isora, Granadilla en uiteraard in Playa San Juan.
Het eigenlijke feest van San Juan wordt in Tenerife reeds decennia gekoppeld aan de zomerzonnewende: het moment waarop de langste dag en de kortste nacht wordt gevierd.
De zomerzonnewende valt op 21 juni en de feestdag van San Juan valt op 23 juni. Deze feestvieringen staan zo dicht bij elkaar dat ze veelal samen genoemd worden, wat zelfs soms voor verwarring zorgt.
Midzomer
Het midzomerfeest is ontstaan uit de zonneverering in de beschavingen van de oudheid: de Perzen, Egyptenaren, Grieken, Romeinen, Germanen, Kelten en Scandinaviërs. Daarbij wordt de zonnegod vereerd en wordt er tijdens de vieringen een symbolisch vuur ontstoken. Honderd jaar geleden werd de midzomer nog in heel Europa gevierd. Zowel door de Germanen als door de Kelten of andere Europese volkeren. Allen met hun eigen gewoontes, maar toch met dezelfde principes. Blijkbaar is het Midzomermoment voor vele mensen altijd erg belangrijk geweest.
Vreugdevuren
Het Litha, ofwel het Midzomerfeest of de Zomerzonnewende, is in feite een Germaans feest waar de langste dag en de kortste nacht van het jaar centraal staan. Vanaf deze tijd worden de dagen weer korter en komt de winter weer nader. Normaal gesproken wordt het Midzomer rond 24 juni gevierd. Niet alleen op de Canarische Eilanden, maar ook in grote delen van Europa, inclusief het Spaanse vasteland en Portugal, wordt de zomerzonnewende gevierd. Ook in Finland, de Scandinavische landen en zelfs in Brazilië wordt aan dit gegeven op vandaag aandacht geschonken. Deze feesten hebben overal iets gemeen: de vreugdevuren. Symbolisch heeft het vuur een zuiverende functie voor mensen die aan het gebeuren deelnemen.
Familiefeest
Een enorm vuur was het middelpunt van het feest. Vaak op een opvallende plek, zowel op open vlaktes als midden in het dorp. Het vuur werd aangestoken met een tak uit het vuur van het afgelopen midzomerfeest. Zo werd de as van het midzomervuur dus bewaard. Dit werd vaak ook in de eigen haard gegooid om de midzomer en alles wat daarbij meekwam in huis te nemen. Ook werd de as gebruikt in veevoer om het vee te beschermen tegen ziektes of onheil of werd het uitgestrooid op het land. De kracht van de midzomer zorgde voor vruchtbaarheid en het aantrekken van geluk. Het afschrikken van boze geesten deed men door het plaatsen van laurier in ramen en deuren van de woningen. De vuren werden gemaakt met brandhout afkomstig van oud meubilair, houtafval en brandbare rommel die men snel kwijt wou. Alles is goed genoeg om het vuur te vereren. Op vandaag is de midzomernacht magisch: op la vispera de San Juan of ‘de vooravond van het feest van Johannus de Doper’ wordt samen met familie en vrienden een vuur aangelegd, wordt er samen gegeten, gezongen en gedanst. Maar er is meer …
Rituelen
Deze nacht draait rond rituelen en dit is hét moment om een aantal dingen te doen.
As, als element van het vuur, helpt tegen huidziekten en wordt op de zieke lichaamsdelen gesmeerd. Brieven, waaronder liefdesbrieven en wensbrieven, worden boven het vuur gehouden en verbrand. De vrouw die je ontmoet is de ware en de eeuwige. Deze cult wordt gebruikt om een goede gezondheid af te smeken, om voortvarende handel en nering te vragen, om droogte te vermijden in de land- en veeteelt en om geluk af te dwingen.
Sociaal gebeuren
Wat door de jongeren vooral wordt gesmaakt en uitgevoerd is samen over het vuur springen. Dit brengt geluk … ook de adrenaline-opstoot van door het vuur te springen speelt hier uiteraard een grote rol. De kransen die door de meisjes als talisman werden gevlochten, en die door het vuur geworpen worden tot ze beginnen te branden, brengen vreugde en geluk. Het geheel is een complete associatie van rituelen die stammen uit de oudheid en die tot op vandaag worden herdacht, met een sociaal en economisch aspect op de achtergrond.
Het samenzijn dat tot feesten leidt is volgens veel Canariërs belangrijker dan alle mythische achtergronden bij elkaar.
Zo zie je maar …!
In 2020, het eerste jaar dat het COVID-19-virus ons de das omdeed en mede door het brandgevaar in bosrijke gebieden werd door de overheid een drastische maatregel genomen: op de bergflanken (lugares medanías) en in natuurdomeinen mogen er geen hogueras aangemaakt worden.
In 2021 kunnen gemeentebesturen zelf beslissen of vreugdevuren al dan niet worden toegelaten en of er moet voldaan worden aan beperkende maatregelen. In Santa Cruz heeft de gemeentelijke overheid bepaald dat de vuren niet hoger mogen zijn dan drie meter.
In 2022 beslissen de kustgemeenten dat vuren enkel kunnen aangemaakt worden ten zuiden of ten westen van de snelweg TF-1. Op deze manier wordt het bosbrandgevaar ingedijkt zonder aan de traditie te raken.
In 2023 zijn er geen beperkingen. Titsa breidt de buslijnen tijdelijk uit naar de belangrijke en grote stranden in het noorden van Tenerife. De vreugdevuren op Tenerife worden dit jaar gekenmerkt door muziek, dans en vuurwerk, die het begin van de zomer 2023 aankondigen.
Geïnteresseerd in Tenerife? Word dan lid van de grootste Tenerife-familie!
Abonneer u op onze nieuwsbrief en blijf steeds op de hoogte van het nieuws op Tenerife.
Vul hieronder uw voornaam en een geldig e-mailadres in. Klik daarna op Abonneren.
