De nabijheid van het Afrikaanse continent is een van de meest bepalende factoren voor het klimaat op het eiland. Daarvan is een veelvuldig terugkerende calima het meest overtuigende bewijs. In normale omstandigheden zorgt het hogedrukgebied der Azoren voor de aanvoer van verfrissende lucht, tot deze plaatsmaakt voor een lagedrukgebied of depressie. Dan is het koekenbak op de Canarische Eilanden.
De anticycloon (hogedrukgebied) boven de Azoren zorgt reeds 1.200 jaar voor het neerslagpatroon in West-Europa en is de laatste decennia het grootst in omvang. Daardoor wordt Europa geconfronteerd met een zorgwekkende toename van droogteperioden. Deze toename ontstaat na 1850 en wordt verder versterkt in de 20ste eeuw, in overeenstemming met de antropogene opwarming. Dit is de conclusie van een nieuwe studie die is gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Nature Geoscience.
Minder neerslag
De gevolgen van de kolen- en stoomuitstoot, die ontstond gedurende de industriële revolutie, zijn op vandaag nog altijd merkbaar. Hoewel de studie is toegespitst op West-Europa, met inbegrip van het Iberisch schiereiland, wijst David Suárez, afgevaardigde van Agencia Estatal de Meteorología (Aemet) voor de Canarische Eilanden erop dat deze uitbreiding een duidelijke weerslag heeft gehad op de klimatologie van de eilanden. Net als in andere gebieden heeft deze situatie voor droge omstandigheden gezorgd en is het moeilijker voor neerslaggebieden en fronten om de archipel te bereiken.
Daardoor is de neerslag in hele subtropische gordel afgenomen. Bovendien zijn er in de 21ste eeuw verschillende calima-aanvallen geweest, iets wat deze droogte in de hand werkt.
Er is op de Canarische Eilanden een tekort aan neerslag geregistreerd en dat leidt de regio tot dusver naar het tiende droogste jaar sinds 1961, dat tot nog toe 63% van de verwachte neerslag heeft opgeslagen.
De twee Canarische provincies registreren verschillende waarden. Op Las Palmas de Gran Canaria is dit tekort meer uitgesproken dan op Tenerife. De gebieden die niet onder deze alarmerende neerslagwaarden vallen zijn het noordoosten van Tenerife, het noordoosten van La Palma en het noordoosten en hinterland van Gran Canaria.
Anticycloon
Het Azorenhoog is een hardnekkige rug van hoge atmosferische druk boven de Noord-Atlantische Oceaan, omgeven door anticyclonale winden die de zwangere weersystemen sturen en het transport van oceaanvocht naar Europa moduleren. De omvang ervan beïnvloedt dan ook de neerslag in heel West-Europa, vooral in de winter.
Het hogedrukgebied boven de Azoren is dus een effectieve regulator van de neerslag boven het Europese continent. Om het werkelijke effect van dit hogedrukgebied op het Europese klimaat te achterhalen, reconstrueerden wetenschappers de ontwikkeling ervan gedurende de afgelopen 1.200 jaar. Daartoe evalueerden zij meteorologische gegevens en reconstrueerden zij de omvang, de intensiteit en de reikwijdte van de Azoren, alsmede het weer in West-Europa met behulp van zes verschillende klimaatmodellen.
Sinds 1850 is er verandering merkbaar en sedert het begin van de 20ste eeuw zijn fasen van extreme uitbreiding van de Hoge Azoren frequenter geworden. Deze tendens is sinds 1980 nog versterkt waardoor er in de afgelopen 25 jaar gemiddeld 6,4 winters waren met een extreem hoog maximum op de Azoren in vergelijking met met slecht 2,6 in de voorbije 25 jaar.
Oorzaak: uitstoot
De veranderingen in het Noord-Atlantische klimaat zijn ongekend in het voorbij millennium, zeggen Cresswell-Clay en de collega’s die het onderzoek hebben gepubliceerd. Zoals uit hun analyse blijkt, gaat deze toename van het areaal van het Azorenhoog verder dan de natuurlijke klimaatschommelingen. De resultaten tonen aan dat deze expansie wordt aangedreven door externe klimaatfactoren en dat de enige factor die dit gedrag kan veroorzaken de toename is van de atmosferische broeikas-gasconcentraties.
